- Konstytucja 3 Maja została uchwalona 3 maja 1791 roku jako druga na świecie i pierwsza w Europie ustawa regulująca organizację władz państwowych.
- Ustawa wprowadzała trójpodział władzy oraz zmiany w ustroju, ograniczając wpływy magnaterii i przyznając mieszczanom prawa nabywania dóbr.
- Pomimo reform, konstytucja utrzymywała poddaństwo chłopów i centralizowała państwo, znosząc odrębność między Koroną a Litwą.
- Próba wprowadzenia konstytucji w życie została przerwana w 1792 roku z powodu Konfederacji Targowickiej i interwencji rosyjskiej.
- Konstytucja 3 Maja pozostaje kluczowym dokumentem w historii Polski, wspierającym rozwój gospodarczy i polityczny kraju.
3 maja 1791 roku Sejm Czteroletni przyjął Konstytucję 3 Maja, która była drugą na świecie i pierwszą w Europie ustawą regulującą organizację władz państwowych oraz prawa obywateli.
Historia uchwalenia Konstytucji
Konstytucja 3 Maja była wynikiem dążeń do reformy stosunków wewnętrznych w Polsce po pierwszym rozbiorze. Ustawa została przyjęta przez aklamację po burzliwej debacie w Sejmie. Jej celem było wprowadzenie zmian w ustroju państwowym, który wciąż opierał się na systemie stanowym.
Zmiany w ustroju państwowym
Nowa konstytucja wprowadzała istotne zmiany, takie jak:
- zmniejszenie wpływów magnaterii na wybór króla oraz zarząd kraju,
- wykluczenie z sejmików szlachty nieposiadającej ziemi,
- przyznanie mieszczanom prawa nabywania dóbr i uzyskiwania szlachectwa.
Trójpodział władzy
Konstytucja wprowadzała trójpodział władzy, przyznając władzę ustawodawczą dwuizbowemu parlamentowi, składającemu się z sejmu oraz senatu. Sejm miał liczyć 204 posłów oraz 24 plenipotentów miast. Władza wykonawcza została przyznana królowi oraz Radzie, zwanej Strażą Praw.
Ograniczenia i centralizacja
Pomimo wprowadzenia reform, konstytucja utrzymywała poddaństwo chłopów, jednocześnie pozbawiając szlachtę prawa najwyższej zwierzchności wobec nich. Centralizowała także państwo, znosząc odrębność między Koroną a Litwą.
Próba wprowadzenia w życie
Próba wprowadzenia konstytucji w życie została jednak przerwana w połowie 1792 roku, głównie z powodu Konfederacji Targowickiej oraz interwencji wojsk rosyjskich. Mimo to, Konstytucja 3 Maja pozostaje ważnym dokumentem w historii Polski, zabezpieczającym możliwość rozwoju gospodarczego i politycznego kraju.