W 2025 roku obchodzimy 234. rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja, symbolu wolności i nowoczesności. Ustawa została przyjęta w 1791 roku przez Sejm Czteroletni, jako pierwsza w Europie i druga na świecie regulująca ustrój państwa w sposób nowoczesny.
- W 2025 roku obchodzimy 234. rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja.
- Konstytucja 3 Maja została uchwalona 3 maja 1791 roku przez Sejm Czteroletni jako pierwsza w Europie nowoczesna regulacja ustroju państwa.
- Dokument wprowadzał nowoczesne zasady rządzenia oraz dążył do ochrony wolności obywatelskich i dobra wspólnego narodu.
- Obrady Sejmu Czteroletniego zapoczątkowały historię polskiej statystyki ludnościowej, w tym pierwszy spis ludności w 1789 roku.
- Współczesna statystyka publiczna kontynuuje zbieranie i analizę danych, a ostatni Narodowy Spis Powszechny odbył się w 2021 roku.
Historia Konstytucji 3 Maja
Konstytucja 3 Maja, uchwalona 3 maja 1791 roku, była przełomowym dokumentem w historii Polski. Wprowadzała nowoczesne zasady rządzenia i dążyła do poprawy sytuacji politycznej kraju. Jej przyjęcie miało na celu ochronę wolności obywatelskich oraz dobro wspólne narodu.
Początki polskiej statystyki
Obrady Sejmu Czteroletniego zapoczątkowały również historię polskiej statystyki ludnościowej. W 1789 roku uchwalono konstytucję o przeprowadzeniu pierwszego spisu ludności, zatytułowaną „Lustracya dymów i podanie ludności”. Spis ten obejmował ludność wiejską i miejską, z pominięciem stanów uprzywilejowanych, takich jak szlachta i duchowieństwo.
Struktura społeczeństwa XVIII wieku
Dane z pierwszego spisu ludności porządkowano według płci, wieku, zawodu i pozycji społecznej. Choć nie był to spis imienny, umożliwiał precyzyjne opisanie struktury społeczeństwa końca XVIII wieku, co miało istotne znaczenie dla dalszego rozwoju kraju.
Współczesna statystyka publiczna
Współczesna statystyka publiczna kontynuuje misję zbierania i analizy danych, korzystając z nowoczesnych narzędzi oraz zaawansowanych metod. Ostatni Narodowy Spis Powszechny został przeprowadzony w 2021 roku, a jego wyniki są dostępne na stronie Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) oraz w różnych bazach danych.
Znaczenie rocznicy
Konstytucja 3 Maja oraz pierwszy spis ludności stanowią dwa filary odpowiedzialnego państwa. Łączą w sobie wartości wolności, troski o wspólnotę oraz zarządzania opartego na rzetelnych danych. Rocznica ta przypomina o znaczeniu statystyki publicznej w budowie nowoczesnego i świadomego społeczeństwa.